از امام حسن مجتبي (علیه السلام) سؤال شد مرگ چيست ؟ فرمود :
 (اَعْظَمُ سُرُورٍ يَرِدُ عَلَي الْمُؤمِنينَ اِذْ نُقِلُوا عَن دارِ الْغُرورِ اِلَي دارِ الْاَبَدِ)؛
 مرگ، بزرگ ‌ترين مَسَرَّت براي مؤمنين است.چون از اين عالم پرمحنت به عالم پربهجت منتقل مي ‌شوند.
 امّا براي كفّار:
 (اَعْظَمُ حُزْنٍ يَرِدُ عَلَي الكافِرِينَ اِذْ نُقِلُوا عَنْ جَنَّتِهِمْ اِلَي نارٍ لا تَبِيدُ و لا تَطْفَأُ)؛
 مرگ،براي كافران بزرگ ‌ترين اندوه و شديد ترين عذاب است.زيرا از اين عالمي كه بهشت آنها بوده به عالمي كه سراسر عذاب است و آتشي كه خاموش شدن ندارد منتقل مي ‌شوند. بحارالانوار،جلد6 صفحه‌ي154، با اندكي تفاوت.

حضرت امام حسن (علیه السلام ) : هرکس دنيا را دوست بدارد بيم آخرت از دل او برود و آن که حرص و آزش در دنيا زياد باشد بهره اي جز دوري از دنيا ندارد و نيز خشم خدا بر او زياد گردد ، انسان آزمند نادان است ، ولي انسان پارسا قانع است ، هر دوي اينها خوردنشان ، يکسان است چيزي از روزي آن دو کاسته نمي شود ، پس براي چه شتاب در آتش کنيد ، خير و خوبي تمامش در يک ساعت شکيبايي و صبر است که موجب و سبب آسايش دراز و خوشبختي فراواني ميشود ، مردم دو گروهند ، گروهي دنيا را ميخواهند و طلب ميکنند تا به او برسند ؛ نابود ميشوند و گروهي طالب آخرتند تا به او برسند نجات پيدا ميکنند ، بدان اي مرد هرگاه به آخرت رسيدي آنچه که در دنيا از دست تو رفته و آن چه را که از سختيها به تو رسيده زياني تو را نرساند و نيز سودي ندارد آنچه که از دنيا به تو رسيده زماني که از آخرت محروم باشي.  ارشاد القلوب جلد1 صفحه 58

امام حسن (علیه السلام ) : ميان حق و باطل چهارانگشت فاصله است ، آنچه به چشم خود ديدي راست و حق است ، و با گوش خود بيهوده و ناحق بسيار بشنوي. تحف العقول صفحه 231

امام حسن (علیه السلام ) : امام (علیه السلام ) پيوسته ميفرمود : پسر آدم تو از وقتي از مادر متولد شدي عمر خويش را نابود ميکني ( هر لحظه که از عمرت ميگذرد به آخرت نزديکتر ميشوي و از عمرت کم ميشود ) آنچه در اختيارت هست براي آينده ات ذخيره کن ، (اگر در پست و مقامي هستي يا انساني معمولي هستي ، کار درست و نيکي که از دستت بر مي آيد انجام بده ) ، مومن از دنيا براي آخرت خود توشه ( کار نيک ) برميدارد ، و کافر از دنيا بهره مند ميشود ( پي لذتهاي حرام دنيا ميرود و براي آخرت خويش توشه نيک جمع نمي کند.)  بحارالانوار جلد 17 ( جلد 2 صفحه 108 )

امام حسن (علیه السلام ) : با مردم چنان رفتار و معاشرت کن که مايلي با تو رفتار و معاشرت نمايند.  بحارالانوار جلد 17 ( جلد 2 صفحه 108 )

امام حسن (علیه السلام ) : يقين پناهگاه سلامت است ، هرکه متوجه دوري راه باشد خود را آماده ميکند ( براي سفر آخرت کار خير انجام مي دهد ) ، انسان دانا غش و نامردي در نصيحت کردن به کسي که از او مشورت و نصحيت ميخواهد ، نخواهد کرد.  بحارالانوار جلد 17 ( جلد 2 صفحه 102 )

امام حسن (علیه السلام ) در ستايش برادر ديني صالحي که داشت و درگذشت چنين فرمود : او از همه مردم در نظر من بزرگتر بود به واسطه آنکه دنيا در نظرش خوار و بي ارزش بود.هرگز اسير ناداني نمي شد ، و دست به چيزي که دراز ميکرد اعتماد داشت که سودمند است ( کاري را انجام ميداد که درست باشد ) ، هرگز شکايت نمي نمود و نه خشمگين ميشد و نه افسرده و ملول ، بيشتر اوقات ساکت بود ، اما وقتي سخن ميگفت ( سخن درست ميگفت ) و بر سخن گويان پيروز بود و پيشتاز ، ناتوان بود و ناتوان شمرده ميشد ( يعني متواضع بود ) ، وقتي با دانشمندان مي نشست علاقه اش به گوش دادن بيشتر از حرف زدن بود ، اگر در سخن گفتن مغلوب ميشد ولي از سکوت مغلوب نبود ( يعني کسي نمي توانست آنقدر به سکوت بگذراند ) آنچه را عمل نمي کرد حرفش را نمي زد ، انجام مي داد آنچه را که ميگفت ، هر وقت بين دو عمل ( کار ) قرار ميگرفت و نمي دانست کدام در نزد خدا بهتر است دقت ميکرد کدام عمل ( کار ) به هواي نفس و ميل شخصي او نزديکتر است و بر خلاف آن رفتار ميکرد ، بر کاري که گاهي امکان داشت پيش آيد و عذر فاعل آن پذيرفته است کسي را سرزنش نمي کرد.  بحارالانوار جلد 17 ( جلد 2 صفحه 101 )

امام حسن (علیه السلام ) : پستي اين است که انسان سپاسگذار نعمت نباشد.  بحارالانوار جلد 17 ( جلد 2 صفحه 99 )

حضرت امام حسن مجتبي (علیه السلام ) : بهترين لباسهاي خود را در موقع نماز در تن مي‌كرد، كساني از آن حضرت سبب اين كار را پرسش كردند، حضرت در جواب فرمود: خداوند جميل است و جمال و زيبايي را دوست دارد. به اين جهت خود را در پيشگاه الهي زينت مي‌كنم، خداوند امر فرموده كه با زينت‌هاي خود در مساجد حاضر شويد. الحديث جلد 2  صفحه 125

  امام حسن (علیه السلام ) : اي فرزند آدم تو از آن زمان که از شکم مادر به زمين فرو افتادي پيوسته از عمر خود کاسته اي ، پس فرصت را غنيمت شمار و آنچه هم اکنون در اختيار تو است براي منازل و مراحلي که در پيش داري ذخيره اي بردار که مومن از دنيا توشه مي گيرد و کافر تنها به تمتع و کامکاري توجه دارد .  الحديث جلد 3 صفحه 31

حضرت امام حسن (علیه السلام ) : هرکس دنيا را دوست بدارد بيم آخرت از دل او برود و آن که حرص و آزش در دنيا زياد باشد بهره اي جز دوري از دنيا ندارد و نيز خشم خدا بر او زياد گردد ، انسان آزمند نادان است ، ولي انسان پارسا قانع است ، هر دوي اينها خوردنشان ، يکسان است چيزي از روزي آن دو کاسته نمي شود ، پس براي چه شتاب در آتش کنيد ، خير و خوبي تمامش در يک ساعت شکيبايي و صبر است که موجب و سبب آسايش دراز و خوشبختي فراواني ميشود ، مردم دو گروهند ، گروهي دنيا را ميخواهند و طلب ميکنند تا به او برسند ؛ نابود ميشوند و گروهي طالب آخرتند تا به او برسند نجات پيدا ميکنند ، بدان اي مرد هرگاه به آخرت رسيدي آنچه که در دنيا از دست تو رفته و آن چه را که از سختيها به تو رسيده زياني تو را نرساند و نيز سودي ندارد آنچه که از دنيا به تو رسيده زماني که از آخرت محروم باشي.  ارشاد القلوب جلد1 صفحه 58

حضرت امام حسن عليه السّلام فرمود : كه گروهى شب را بروز آوردند بهشت و نعمتهايش و جهنم و عذابش را ميديدند ، نادانان خيال ميكردند كه آنان مريضند و حال اينكه ايشان را مرضى نبود و مضطرب بودند همانا آنان را كارى بزرگ كه ترس و بيم از خدا باشد مضطرب كرده بود و مهابت خدا در دلهاى ايشان بود چنين ميگفتند كه ما را بدنيا نيازى نيست نه براى دنيا آفريده شديم و نه براى سعى و كوشش دنيا مامور شديم مالهايشان را در راه خدا انفاق كردند خونهايشان را در راه خدا ريختند با شهادت رضا و خوشنودى خدا را خريدند ، دانستند كه خدا مالها و نفسهايشان را با بهشت معامله ميكند پس بخدا فروختند آنچه را كه داشتند تجارتشان سودمند بود و خوشبختى بزرگى نصيب آنان شد و رستگار شدند. پس اى مردم از آنان پيروى كنيد و دنبال آنان را بگيريد خداى شما را رحمت كند اقتداى بآنان كنيد كه خداوند براى پيغمبرش تعريف كرده صفت پدرانش ابراهيم و اسماعيل و فرزندان آن دو را كه فرمود: «فَبِهُداهُمُ اقْتَدِهْ» « سوره انعام آيه 90» سپس بارشاد آنان اقتدا كن، بدانيد اى بندگان خدا كه شما در اقتداى بآنان پاداش داده خواهيد شد.   ارشاد القلوب  جلد 1 صفحه 186

حضرت امام حسن (علیه السلام ) : پس كوشش و جديت كنيد و بترسيد كه مبادا از كمك ‏كنندگان ستمگران باشيد زيرا كه رسول خدا فرمود: هر كس با ظالم و ستمگرى راه رود و در اين راه رفتن كمكى به ستم‏گر كند پس از روش اسلام بيرون شده و كسى كه شفاعت او سواى شفاعت خدا و رسولش باشد مسلم خدا و رسولش را به خشم در آورده. و هر كس ستمگرى را كمك كند براى اينكه حق مسلمانى را پامال كند از ذمه‏ ى اسلام و خدا و رسولش بدور است و هر كس بقا و دوام ستمگرى را بخواهد نافرمانى خدا را دوست داشته است و پيش او هر گاه كه به مؤمنى ستم شود يا غيبت آن مؤمن شود و او قدرت بر يارى آن مؤمن داشته باشد و او را يارى نكند پس برگشت او به خشمى از خدا و رسولش باشد و هر كه آن مؤمن را يارى كند پس سزاوار بهشت است از طرف خدا. و همانا خداى تعالى وحى فرستاد بسوى داود كه بفلان ستمگر بگو كه من ترا نفرستادم تا دنيا را جمع كنى و رويهم بگذارى و بلكه ترا فرستادم كه ستمديدگان را يارى كنى زيرا من سوگند ياد كرده‏ ام بخودم كه يارى كنم ستمديده را و انتقام او را بگيرم از كسانى كه در مقابل آنها باو ستم شده و او را يارى نكرده ‏اند.  ارشاد القلوب جلد 1  صفحه 187

 امام حسن(علیه السلام ) : ساكنان مسجد زائرين خدايند و بر خداست كه زيارت‏ كنندگانش را هديه ‏اى بدهد.  ارشاد القلوب جلد 1  صفحه 190

حضرت امام حسن عليه السّلام فرمود: كه در اين دنيا چيزى جز قرآن باقى نماند پس قرآن را امام و پيشواى خويش قرار دهيد شما را براستى رهنمائى ميكند و همانا سزاوارترين مردم كسى است كه بقرآن عمل كند و گرچه آياتش را حفظ نكند، و از قرآن دور باشند كسانى كه بقرآن عمل نكنند و اگر چه آن را بخوانند.   ارشاد القلوب جلد 1 صفحه 193

امام حسن (علیه السلام )  فرمود : كه اين قرآن روز قيامت مي ‏آيد گروهى را بسوى بهشت ميكشاند كه حلال قرآن را حلال و حرامش را حرام دانسته ‏اند و ايمان بآيات متشابه قرآن آورده ‏اند و نيز گروهى را بسوى دوزخ ميكشاند كه حدود و احكام قرآن را ضايع كرده ‏اند و حلال شمردند محرماتش را. ارشاد القلوب ج‏لد1 صفحه 193

 مردى از حضرت حسن بن على عليه السّلام چيزى خواست حضرت پنجاه هزار درهم به او بخشيد و عباى خود را براى كرايه و حمالى پولها به او داد و فرمود جوانمردى اين است كه پول كرايه هم داده شود.  ارشاد القلوب جلد 1  صفحه 330

 امام حسن (علیه السلام ) فرمودند : دو مرد با هم يك نماز ميخوانند ولى فاصله بين آن دو از زمين تا آسمانست از نظر ثواب (زيرا كه يكى توجهش بيشتر است ( در نماز و حضور قلب دارد ) از ديگرى ( ولي ديگري در نماز حضور قلب ندارد). ارشاد القلوب جلد 1  صفحه 190

امام باقر عليه السلام مى فرمود: چون وفات امام حسن عليه السلام در رسيد، گريه كرد، به او عرض شد، پسر پيغمبر! گريه مى كنى : در صورتى كه نزد رسولخدا چنان مقامى دارى ؟! و پيغمبر درباره تو چنين و چنان فرموده ، و بيست بار پياده به حج رفته اى ، و سه بار تمام دارائيت را نصف كرده ئى حتى كفشت را (و در راه خدا به فقرا داده ئى ). فرمود: من تنها براى دو مطلب مى گريم : بيم موقف (حساب روز قيامت يا از بيم خدا) و از جدائى دوستان .  اصول كافى جلد 2 صفحه 360

احتجاج صفحه 275 : حضرت حسن بن علی (علیه السلام) در پاسخ عمروبن عثمان که به عیب جویی از آن حضرت برخاسته بود ، فرمود : همانا تو مانند پشه ای هستی ، که به درخت خُرما گرفت : خود را نگاه دار که می خواهم از روی تو فرود بیایم.درخت گفت : نشستنت را حس نکردم ، چه گونه پایین آمدنت بر من سخت باشد ! به خدا سوگند از بالا آمدنت مشقتی به من نرسید تا اکنون از فرود آمدنت دچار رنجش شوم. بحارالانوار جلد 44 صفحه 79 ، ترجمه سفینة البحار و مدینة الحکم و الاثار (محدث گرانقدر حاج شیخ عباس قمی رحمت الله علیه ) جلد 1 صفحه 264 )

الإمامُ الحسنُ عليه السلام : إنّ أحسَنَ الحَسَنِ الخُلقُ الحَسَنُ . امام حسن عليه السلام : همانا نيك ترين نيكويى ، خوى نيكوست . الخصال : 29/102 ، میزان الحکمة جلد 3 صفحه 475
 

موعظه امام حسن مجتبی (علیه السلام ) : ای مردم ، هرکه برای خدا خالص شود و گفتار او را راهنمای خود گیرد ، به راهی و آیینی که استوارتر است رهنمون گردد و خداوند به هدایت و رستگاری توفیقش دهد و در کار نیک کمکش رساند ، زیرا که همسایه ی ( یا پناهنده ) خدا در امان و محفوظ است. بحارالانوار جلد 78 صفحه 129 ، گذرنامه بهشت ؛ شرح موضوعی زیارت جامعه کبیره ، استاد سید کاظم ارفع ؛ صفحه 465

امام حسن مجتبی (علیه السلام ) می فرمود : مادرم زهرا علیها السلام را در شب جمعه دیدم که تا صبح مشغول عبادت پروردگار جهان بود.دائماً در حال رکوع و سجود بود تا سفیده صبح نمایان گشت. علل الشرایع جلد 1 صفحه 173 ، گذرنامه بهشت ؛ شرح موضوعی زیارت جامعه کبیره ، استاد سید کاظم ارفع ؛ صفحه 495

از امام حسن مجتبى عليه السّلام روايتى آورده ‌اند كه : «. . . و اذا اردت عزّاً بلا عشيرة و هيبة بلا سلطان، فاخرج من ذلّ معصية اللّه الى عزّ طاعته.» يعنى: هنگامى كه عزّت، بدون داشتن عشيره و دار و دسته، هيبت و شكوه، بدون حكومت و رياست خواستى، راهش اين است كه از ذلّت معصيت و نافرمانى خدا، بپرهيزى و به عزّت و سرفرازى اطاعت دستورات او روى آورى. معنا و مفهوم اين پيام انسان ساز اين است كه : اطاعت خدا، عزّت آفرين و سعادت ‌ساز است، هم در دنيا و هم در آخرت. همانگونه كه نافرمانى و عصيانى او، ذلّت و خفّت و خوارى در دنيا و عذاب را در آخرت براى فرد و جامعه در پى دارد.  امام مهدی (علیه السلام ) از ولادت تا ظهور (تألیف مرحوم حضرت آیت الله سید محمد کاظم قزوینی (رضوان الله تعالی علیه) صفحه 363 ؛ بحارالانوار ، جلد 44 ، صفحه 139  

تحف العقول : مَرَّ [ الحَسَنُ عليه السلام ] في يَومِ فِطرٍ بِقَومٍ يَلعَبونَ و يَضحَكونَ ، فوَقَفَ عَلى رُؤوسِهِم فقالَ : إنَّ اللّه َ جَعَلَ شَهرَ رَمَضانَ مِضمارا لِخَلقِهِ فيَستَبِقونَ فيهِ بِطاعَتِهِ إلى مَرضاتِهِ ، فسَبَقَ قَومٌ فَفازوا ، و قَصَّرَ آخَرونَ فخابوا ، فالعَجَبُ كُلُّ العَجَبِ مِن ضاحِكٍ لاعِبٍ فِي اليَومِ الّذي يُثابُ فيهِ المُحسِنونَ ، و يَخسَرُ فيهِ المُبطِلونَ ، و ايمُ اللّه ِ لَو كُشِفَ الغِطاءُ لَعَلِموا أنَّ المُحسِنَ مَشغولٌ بِإحسانِهِ و المُسيءَ مَشغولٌ بِإساءَتِهِ . ثُمَّ مَضى . تحف العقول : امام حسن عليه السلام در روز عيد فطر بر گروهى گذشت كه سرگرم بازى و خنده بودند. بالاى سر آنها ايستاد و فرمود : خداوند ماه رمضان را ميدان مسابقه خلق خود قرار داد، تا به سبب طاعت او به سوى خشنوديش از يكديگر سبقت گيرند. پس، گروهى پيشى گرفتند و كامياب شدند و گروهى عقب ماندند و ناكام شدند. بسيار بسيار تعجّب است از كسى كه در اين روزى كه نيكوكاران پاداش داده مى شوند و هرزه كاران زيان مى برند، در حال خنده و بازى است. به خدا سوگند ياد مى كنم كه اگر پرده كنار رود، خواهند دانست كه نيكوكار به نيكوكارى خود مشغول است و بدكار به بد كردارى خود. حضرت سپس به راه خود ادامه داد و رفت. تحف العقول : ۲۳۶،  میزان الحکمة جلد 8 صفحه  309