فضیلت اصلاح ذات البین

          وَ أَصْلِحُواْ ذَاتَ بَيْنِكُم‏ (سوره انفال آیه 1 )

برنامه ی اساسی دیگر که در دین ، اصلاح ذات البین است که آیه ی شریفه روی این نیز تأکید دارد ( وَ أَصْلِحُواْ ذَاتَ بَيْنِكُم‏ )؛ ذات البین را اصلاح کنید.

(( بَین )) به معنای ارتباط دو چیز با هم است.(( ذات )) یعنی عامل ارتباط.گاهی عامل ارتباط در میان مردم ، محبّت و صفا و صمیمیّت است و به یکدیگر خدمت می کنند.گاه عداوت است و نسبت به هم بغض و کینه دارند و با یکدیگر ستیز می کنند ، این نیز رابطه است ؛ امّا رابطه ی فساد است ، قرآن می فرماید : (( وَ أَصْلِحُواْ ذَاتَ بَيْنِكُم )) ؛

این عامل ارتباط را اصلاح کنید . اگر عامل ارتباط شما ، دشمنی و بغض و عداوت است ، به صلاح مبدّلش کنید.شما مسلمانید و برای خدا کار می کنید.کاری کنید که در قلب های شما خدا جای گرفته باشد . عامل ارتباط را صالح قرار بدهید.

مولای ما امیرالمومنین (ع) در شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان که با فرقی شکافته ، در بستر شهادت افتاده بود ، گاه بی هوش می شد و گاه به هوش می آمد ، جملاتی می فرمود و به فرزندانش وصیّت می کرد در ضمن وصیتّش چنین جملاتی فرمود : وَ صلاحُ ذاتِ بَینِکُم ؛ این پیام من به همه ی شما برسد ، صلاح ذات البین داشته باشید.عوامل ارتباط را صالح قرار بدهید.دنیا می گذرد ، شما فردا در عالم آخرت زندگی خواهید کرد ، حیات ابدی خواهید داشت ، سرمایه ی شما اینهاست . می فرمود : من از رسول خدا (ص) شنیدم که می فرمود : اصلاح ذات البین { روابط را حسنه کردن ، عامل ارتباط را صالح قرار دادن } در پیشگاه خدا از انواع نمازها و روزه های مستحبی برتر و با فضیلت تر است.نهج البلاغه ی فیض نامه 47

هرچه روزه بگیرید ، نماز بخوانید ، مکه بروید و عمره و حج انجام بدهید ، این اعمال آن قدر شما را به خدا نزدیک تر نمی کند که اصلاح ذات البین می کند.

امام صادق (ع) فرموده است : آن صدقه ای که خدا خیلی دوست دارد این است که کینه توزی و دشمنی و فساد بین افراد را به صلاح و دوستی مبدّل کنید. اصول کافی جلد 2 صفحه 209

این در پیشگاه خداوند از همه ی عبادت ها مقرّب تر است و شما را به خدا نزدیک تر می کند.

نمونه ای از اصلاح ذات البین

مفضّل بن عمر از اصحاب امام صادق (ع) بود.روزی دو تن از شیعیان را دید که بر سر ارث دعوایی دارند.آن دو نفر را به منزل خود برد و معلوم شد که اختلاف بر سر چهارصد درهم یا دینار است. صندوق خود را آورد .از پول خودش چهارصد درهم یا دینار برداشت و به آن کس که ادّعای طلب داشت داد و دعوا تمام شد.بعد گفت:خیال نکنید این پول مال من بود.این پول متعلّق به امام صادق (ع) است.ایشان پولی نزد من گذاشته اند که هر وقت دیدم دو نفر شیعه با هم منازعه ای دارند ، نگذارم کارشان به محاکم طاغوت بکشد و از پول امام بدهم و اصلاح کنم.اصول کافی جلد 2 صفحه 209

پیروزی در سایه ی تعاون

تأکید بسیار از سوی قرآن و ائمه ی اطهار (ع) بر امر اصلاح ذات البین از آنجاست که در هر جامعه ای تعاون و تفاهم ، عامل پیروزی و پیشرفت است.هدف آن است که مسلمانان تعاون و تفاهم داشته باشند و این هم جز در سایه ی ائتلاف و اتّحاد قلب ها امکان پذیر نمی باشد.اگر قلب ها با هم مهربان بودند ، قهراً تعاون و خدمات متقابل نیز دارند و دشمن در مقابلشان زبون است و نمی تواند پیروز شود.امّا اگر بینشان فساد و فتنه برپا شد و مقام و جاه و مال بین آنها جدایی انداخت فساد برپا می شود چون عامل فتنه عمدتاً همین دو چیز است : مال و مقام.

فساد برپا میشود ، به خاطر این دو ، دل ها از هم رمیدگی پیدا می کنند و دشمن یکدیگر می شوند و لذا فریاد قرآن بلند است : .... وَ لَا تَنَزَعُواْ فَتَفْشَلُواْ وَ تَذْهَبَ رِيحُكمُ‏ْ ....(سوره انفال آیه 46 )  با هم کشمکش نداشته باشید { برای دنیا، مال و مقام منازعه نکنید } چرا که فَشَل پیدا می کنید { سستی و ضعف شما را فرا می گیرد } و آبرویتان می رود.... در نتیجه نیروی شما در هم می شکند.قوّت و شوکتتان از بین می رود.    تفسیر سوره انفال صفحه 27 الی 29 از تالیفات آیت الله سید محمد ضیاء آبادی